ӨГ-БҮЛЕНИҢ ОНЗА-ЧАРАШ БАЙЫРЛАЛЫ

Информационно-просветительная работа

20 Окт.

 
  1. Чаа төрүттүнген чаш төлге тураскааткан йөрээлдер

Чаш төлге йөрээл

Ада-иеэ чоргааранчыг,
Арат-чонга ачы-чолдуг,
Чону дээштиң сагышсыраар
Човаг билбес кижи болзун!
Төрээн дылды домнап сиилбээн
Төөгүлүг аптаразын черге кагбас
Эртем-билиг шыпшыын тепкен
Эрес эр бооп чурттаар болзун!
Өршээ, өршээ, бурганнарым
Йөрээл сөзүм доктаар болзун!
Ажы-төлүм көвей болзун!
Аас кежик делгерезин!
Ажы-төлүм хеймери боор
Анай кызым божупкан-дыр,
Аа, өршээ,  амырадым!
Ам база бирээ начын!
Ала баштыг өгбе кижи
Анаа орган херээм чүү боор!
Өл-ле шара чажымайга
Йөрээл салып, чажыым чажайн.
Өршээ, өршээ, бурганнарым!
Ээр таңдым ээлери!
Эки хүнде, чаагай хүнде
Эрес эр-даа төрүттүндү!
Бодаганнаан чараш уруум
Божуу дүрген дыңзыыр болзун!
Эргек ышкаш шара төлге
Элиг сүдү чедер болзун!
Төрүттүнген чараш төлүм
Доругуучал шуут өссүн
Ада-ие эргелелдиг чылыг сөзүн
Акшайгыже дыңнаар болзун!
Чораан чоруу чогуп чоруур
Чолу бедик чоргаар чорзун!
Кылган үүлези дүрген бүдер
Кылымачы шевер болзун!
Курай, курай курай, курай!
Буян кежик доктаар болзун!
Эки хүннүң кежик чолун
Эдээм долдур дозуп алыйн!
Курай, курай, курай, курай!

Автору: Игнатьева Чодураа Эрес-ооловна,
Каа-Хем кожууннуң культура сайзыралының
төвүнүң методизи

Оол уруг төрүттүнгенде йѳрээл

Оннуң-бештиң айдың айы чырып турда,
Оол уруг өткүт үнү чаңгыланган:
Алаак черде шыпшың удаан өглер иштин
Азарганчыг төлдүң үнү оттурупкан.

Оолду уткуп, хүлээп алган кырган эне
Олчалыынга өөрүвүшаан, караан чодуп,
Хинин кезип, ѳл-чаш төлдү уткувушаан,
Химиренип йөрээл сѳзүн сала берген:

«Караңгыда дүне када чаяаттындың
Карааң көскү, сергек боор сен, орлан оглум!
Он-на бештиң айдыңында төрүттүндүң
Орлан-шоваа, кайгал боор сен,
чараш оглум!

Сөөскенден кылган кымчылыг болзун,
Сөглээн сөзүн ээлээр болзун!
Аал сыңмас чылгылыг болзун,
Ал-боду эрес болзун!

Шайын сүттээр сүттүг болзун,
Шары-бугазы бустап турзун,
Төре баштаар угаанныг болзун,
Төрелдери көвей болзун!

Тайгаа оъттаар малдыг болзун!
Таныш, эш-өөрү шынчы болзун!
Девип турар мөге болзун!
Дээрже үндүр мактап турзун!

Шөлде тараан тараалыг болзун!
Дөрже чалаар аалчылыг болзун!
Дөжек сыңмас ажы-төлдүг бол!
Шиви ышкаш мөңге назылыг бол!

Кырган-аваң  йөрээп тур мен,
Каң дег кадык өзүп доругуп кел!
Аарыг-аржык ойлап чорзун,
Аал-оран тайбың турзун, курай-курай!»

Автору: Сат Шончалай Алексеевна,
Мѳңгүн-Тайга кожууннуң Саая Самбуу аттыг төпчүттүнген ном саңының библиотекары, мөөрейниң 3-кү  чергениң тиилекчизи.



Дойга йөрээл

Дун оол болуп төрүттүнген
Ада-ие чассыгбайы
Д
өргүл-төрел бисти дөрже
Аяк-шайже чалай бээрге,
Амыр-менди солчуп келгеш
Чашты й
өрээп белек сөңнеп,
Чалыыларны
ң өөрүшкүзүн
Аралажып
үлештивис.
Авазыны
ң  изиг ынаа,

Адазының артык ынаа,
Ада-ие к
үзээн төлге
Аас-кежии доктаар болзун!
Кадык- чаагай эки
өзүп,
Кежик-чолду
ң ээзи болзун!
Биче сеткил, улуг угаан
Б
өдүүн топтуг аажы-чаң
Төрүттүнген бүдүжүнден
Т
өлептиг төл болур болзун!

Эдилээни арыг мөңгү